Door Gast op zaterdag, 13 september 2025
Geplaatst in Algemeen
Antwoorden 2
Vinden wij leuk 0
Weergaven 9
Stemmen 0

Onderstaande vraag kwam binnen van een van onze leden:

"Openluchtmuseum Het Hoogeland is eigenaar van 8 rijksmonumenten en 1 gemeentelijk monument, die allen onderdeel zijn van het Beschermd Dorpsgezicht Warffum. Bovendien is het museum, evenals de rest van de dorpskern, gevestigd op de wierde van Warffum, die geldt als archeologisch waardevol. De overige gebouwen van het museum achten wij zelf historisch waardevol, ook al hebben ze dan geen formele status.

De minister van Klimaat en Groene Groei heeft onlangs ingestemd met het verlenen van een vergunning aan de NAM, om nog eens acht jaar gas te winnen uit het “kleine” Warffumerveld. Tegen dit besluit is van meerdere kanten bezwaar aangetekend. Bezwaren zijn vooral gebaseerd op de wet- en regelgeving rondom mijnbouw en de uitkomsten van de parlementaire enquete over deze winning.

Wat in deze discussie ontbreekt, is een bezwaar op grond van de Monumentenwet. Immers: op basis daarvan is het bewust toebrengen van schade aan een rijksmonument een misdrijf. Kan de minister van KGG een vergunning verstrekken als zij weet dat de kans aanzienlijk wordt vergroot dat daardoor schade ontstaat aan waardevol erfgoed?

Ik hoor graag of VGME hier een visie op heeft of mij kan verwijzen naar organisaties die mij op dit punt verder kunnen helpen"

Dank voor je vraag en de zorg die je onder de aandacht brengt. Je hebt helemaal gelijk dat er bij de beoordeling van vergunningen voor gaswinning veel aandacht uitgaat naar de Mijnbouwwet, de veiligheid en de parlementaire enquêteresultaten, maar dat het aspect van erfgoedbescherming vaak onderbelicht blijft.

In de Erfgoedwet (voorheen Monumentenwet) is inderdaad vastgelegd dat het toebrengen van schade aan een rijksmonument strafbaar is. Voor beschermd dorpsgezicht en archeologisch waardevolle gebieden geldt bovendien dat overheden bij ruimtelijke besluiten rekening moeten houden met deze belangen. Dat betekent echter niet dat de Minister van Klimaat en Groene Groei automatisch geen vergunning kan verlenen; zij moet in haar besluitvorming alle belangen afwegen – waaronder erfgoedbescherming. De Monumentenwet biedt dus een extra juridische invalshoek om schade aan erfgoed expliciet te betrekken bij procedures en bezwaren.

Voor jouw situatie lijkt het zinvol om in het lopende bezwaar tegen de NAM-vergunning dit erfgoedargument nadrukkelijk in te brengen. Daarbij kun je onderbouwen dat:

  • het museum en de dorpskern bestaan uit rijksmonumenten en een beschermd dorpsgezicht;

  • de gaswinning risico’s met zich meebrengt op verzakkingen en schade;

  • en dat de overheid op grond van de Erfgoedwet verplicht is deze risico’s mee te wegen.

Mogelijke ondersteunende partijen:

  • Erfgoedvereniging Heemschut – zet zich vaak in bij dit soort kwesties.

  • Bond Heemschut Groningen en eventueel de Stichting Dorpsbelangen Warffum.

  • Nederlandse Unesco Commissie, aangezien wierden deel uitmaken van het nationaal erfgoed met internationale waarde.

  • Ook kun je bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) navragen hoe zij aankijken tegen risico’s van mijnbouw op rijksmonumenten.

De VGME kan dit punt meenemen in haar bredere beleidsvisie: erfgoedbelangen dienen volwaardig onderdeel te zijn van de discussie over mijnbouw, en mogen niet uitsluitend worden afgedaan als nevenschade.

·
4 dagen geleden
·
0 Vinden wij leuk
·
0 Stemmen
·
0 Reacties
·
#15

In reactie op uw aan de VGME gesteld vraag over strafbaarheid van gaswinning, bericht ik u het volgende:

Ik zocht een en ander uit en kom tot de volgende bevindingen:

📚 1. Monumentenwet: geen directe strafbaarheid

👉 Conclusie: Volgens bestendig rechterlijk beleid is gaswinning → bevingen → monumentenschade niet strafbaar onder Monumentenwet of Wabo.

⚖️ 2. Wel strafrechtelijk onderzoek gaande

  • In een artikel 12-procedure oordeelde het hof Arnhem-Leeuwarden tot de conclusie dat er voldoende aanwijzingen zijn voor nader strafrechtelijk onderzoek naar NAM wegens bewust risico op schade aan gebouwen Volkskrant.
  • Het hof stelt dat door continueren van gaswinning voorwaardelijk opzet mogelijk is: men wist van risico’s maar ging toch door, wetende dat gebouwen (waaronder monumenten) beschadigd konden raken Reddit+15Semantius+15Volkskrant+15.
  • Hoewel gaswinning vergunning heeft, zegt het hof dat dit de mogelijkheid tot vervolging niet uitsluit Volkskrant.

👉 Er loopt dus een strafrechtelijk onderzoek naar mogelijke vervolging wegens vernieling of beschadiging van bouwwerken (waaronder monumenten).

📌 3. Samenvattende verhoudingen

Aspect

Monumentenwet / Wabo

Strafrecht (via Hof)

Soort schade

Direct, opzettelijk fysiek

Indirect via aardbevingen, voorwaardelijk opzet

Juridische inzet

Verbod zonder vergunning

Misdrijf (vernielen/beschadigen volgens BW)

Huidige status

Geen strafbaarstelling

Onderzoek door OM, mogelijke vervolging

Relevantie vergunning

Ja — maar geen verplichting tot afzien

Nee — vergunning beschermt niet tegen strafrecht

4. Antwoord op jouw vraag

  • Kort en krachtig: Nee — volgens Monumentenwet en Wabo is indirecte schade door gaswinning niet strafbaar.
  • Maar: Er is wel lopend strafrechtelijk onderzoek naar NAM (en mogelijke bestuurders) op basis van voorwaardelijk opzet, wegens bewuste aanvaarding van het risico dat gebouwen (waaronder monumenten) zouden worden beschadigd Semantius+1Bijzonder Strafrecht+1Reddit+2Reddit+2Omgevingsweb+2Volkskrant.

Wat nu?

  • Je kunt de vorderingen van het OM volgen. Zodra het onderzoek is afgerond, komt naar buiten of er daadwerkelijk wordt vervolgd en op welke grond(en).
  • Voor nu is duidelijk: onder Monumentenwet is er geen straf, maar in strafrecht wel een kans, vooral als er bewijs komt dat NAM risico’s bewust aanvaardde.

 

De kwestie is dus in onderzoek bij het Openbaar Ministerie.

U kunt overwegen daarover bij het OM te informeren wat de stand van zaken is.

·
4 dagen geleden
·
0 Vinden wij leuk
·
0 Stemmen
·
0 Reacties
·
#14
Bekijk de volledige post